Bir martalik aloqadan keyin OIV infektsiyasini yuqtirish ehtimoli

OIV infektsiyasini yuqtirish OIV bilan kasallangan sherigi bilan himoyalanmagan getero- va gomoseksual jinsiy aloqa orqali, shuningdek qon bilan aloqa qilish orqali, ya'ni infektsiyalangan odamning qoni bilan aloqa qilish orqali sodir bo'ladi, bu ko'pincha tomir ichiga yuborilgan giyohvand moddalarni qo'llashda yuzaga keladi. steril bo'lmagan uskunalar orqali. OIV infektsiyasini maishiy muloqot orqali yuqtirish mumkin emas, chunki virus juda ojiz  va tashqi muhitda ko'paymaydi.

Shunday qilib, OIV yuqmaydi:

• hasharotlar chaqishi orqali;

• Qo‘l berib ko‘rishganda, o‘pishganda;

• Umumiy idishlar va umumiy hojatxonadan foydalanganda;

Jinsiy aloqa paytida, suyuqliklar almashinuvini o'z ichiga olmaydigan xollarda (masalan, teri bilan teri aloqasi).

OIV infektsiyasining klassik tushunchasini shubha ostiga qo'yadigan odamlar orasida to'siqli  kontratseptsiyani  usullaridan foydalanmasdan jinsiy aloqada bo'lgan diskordant juftliklar (bir sherigi OIV-musbat, ikkinchisi esa OIV-manfiy bo'lgan juftliklar) mavjudligi mashhur argumentdir. Biroq, OIVning yuqish mexanizmlari haqidagi barcha zamonaviy g'oyalar nuqtai nazaridan, bunday holat bo’lishi mumkin, chunki bitta himoyalanmagan jinsiy aloqa bilan yuqtirish ehtimoli 100% dan yiroqdir.

Shunday qilib, Amerika Kasalliklarni nazorat qilish markazining ma'lumotlariga ko'ra, bir martali vaginal muloqot orqali OIV infektsiyaning erkakdan ayolga yuqishi 10 000 ta holatdan faqat 8 tasida sodir bo'ladi. Xuddi shu Kasalliklarni nazorat qilish markazi ma'lumotlariga ko'ra, boshqa turdagi aloqalar orqali OIV infektsiyasini yuqtirish xavfi jadvalda keltirilgan.

 So'nggi to'rtta yuqish yo'liga kelsak, ular orqali infektsiyalanish ehtimoli texnik jihatdan mumkin, ammo bunday infektsiyalanish holatlari shunchalik kam hujjatlashtirilganki, bu xavflarni nazariy deb atash mumkin.

Shunisi e'tiborga loyiqki, ushbu jadval bir yoki boshqa turdagi kontaktlardan infektsiyaning o'rtacha ehtimolini ko'rsatadi. Bu raqamlar infektsiya xavfini oshirishi mumkin bo'lgan holatlar va xatti-harakatlar modellarini hisobga olmaydi.

 Bularga quyidagilar kiradi:

• Jinsiy yoʼl bilan yuqadigan infektsiyalar (JYBYuI) mavjudligi;

• OIV-musbat sherikda virusli yuklamaning  yuqoriligi;

• Erkaklarni sunnat qilmaslik;

• Hayz ko'rish paytida aloqa qilish;

• Qo'pol va/yoki uzoq muddatli jinsiy aloqa;

• Aloqa qilishdan oldin yuvinish/tahorat;

• Oral jinsiy aloqa qilishdan oldin tishlarni cho'tkalab yuvish, tish iplarini ishlatish yoki tishlarni stomatologda davolash.

Bir martali muloqotdan so’ng  infektsiyani yuqtirish ehtimoli har bir holatda farq qiladi va muloqot turiga va ko'plab biologik omillarga bog'liq.

Shunday qilib, so'nggi tadqiqotlarga ko'ra, samarali antiretrovirus terapiya (ART) olgan va qonda 6 oy davomida aniqlanmaydigan virusli yuklama bo'lgan, himoyalanmagan jinsiy aloqa paytida OIV bilan kasallangan sherikdan OIVni yuqishi ehtimoli nolga teng ekanligi ishonchli tarzda isbotlangan.  Chet ellik tadqiqotchilar va faollar hatto U=U, undetectable=untransmitable formulasini taklif qilishdi, uni o’zbek tiliga A=T, aniqlanmaydigan=tarqataolmaydigan deb tarjima qilish mumkin.

OIV infektsiyasini birinchi martadan yuqtirish mumkinmi?

Bitta himoyalanmagan jinsiy aloqada infektsiyani yuqtirish ehtimoli nisbatan past 

Ammo, agar sherigingizning OIV holati sizga noma'lum bo'lsa, o'z sog'lig'ingizni xavf ostiga qo'ymasligingiz va to'siqli kontratseptsiyaning  usullaridan voz kechmasligingiz kerak. Kim biladi, ehtimol sizning vaziyatingiz birinchi muloqotdan keyin ham yuqish sodir bo'ladigan 10 000 tadan 8 tasi bo'lishi mumkindir? Va bundan ham ko'proq, siz muntazam ravishda himoya va profilaktika vositalarini e'tiborsiz qoldirmasligingiz kerak, chunki xavfli jinsiy xatti-harakatlar bilan infektsiya ehtimoli asta-sekin oshib boradi va agar omadingiz 1, 2 va 5 marta bo'lsa, keyingi safar bu sizning omadli bo'lishingizni anglatmaydi.